'Een eerste schooldag zonder angst'

Overal in België luidt deze week weer de schoolbel. Tijd voor een snelle afscheidskus, ongeduldig de nieuwe klas verkennen, vrienden terugzien na een zonnige vakantie. Voor de meeste leerlingen in het basis en secundair onderwijs zijn het spannende, leuke dagen. Voor andere zijn het bange momenten. Want in eerste schoolweken kunnen zich kliekjes vormen, kan het buitensluiten beginnen of de wordt de draad van het pesten opgepikt.

1 op de 6 Vlaamse jongeren wordt gepest tijdens hun jeugd. Dat gaat om bijna 200.000 (!) kinderen en jongeren. Gepeste leerlingen maken 3x meer kans op een poging tot zelfdoding. Pesten tekent levens. Het heeft een fundamentele invloed op het geluk, de slaagkansen en de sociale ontwikkeling. Schoolteams zijn vandaag overbevraagd, als ze al voltallig zijn. Ze doen verschrikkelijk hard hun best. En toch hoop ik elk jaar dat ze deze eerste weken nog eens extra omkijken naar wie buitengesloten wordt.

Voor de duidelijkheid, er gebeurt al veel. Kinderen en jongeren kunnen terecht bij de vele geëngageerde leerkrachten en vertrouwenspersonen op school, bij het CLB, jongerenadviescentrum JAC of de jongerentelefoon Awel. In de lerarenopleidingen leren leerkrachten over pestgedrag. Steeds meer scholen en ouderraden richten werkgroepen op rond psychosociaal welzijn. Er zijn ook tekenen die op een daling van het pestgedrag wijzen. De vier stippen van de ‘week tegen het pesten’ zullen daar zeker aan geholpen hebben.

Fouad Ahidar (one.brussels):

"Elk gepest kind is er één teveel, vandaag zijn nog steeds 10.000’en kinderen en jongeren slachtoffer. Ondanks de meldpunten praat 1 op 4 gepeste leerlingen er met niemand over. Van de groep die er over praat, vertelt 40% het niet aan haar leerkracht. De mechanismen van pestgedrag zijn vaak zo complex of onzichtbaar dat een leerkracht niet de tools heeft om op te treden. De week tegen het pesten is prachtig maar vindt pas plaats in … februari, wanneer veel kliekjes gevormd zijn en pestpatronen ingesleten."

Het onderwijs staat voor immens veel uitdagingen, van het lerarentekort tot lege brooddozen. Toch hoopt Ahidar dat ook de strijd tegen pesten bovenaan de agenda staat van beleidsmakers, schoolteams en ouders. In het Brussels Parlement komt hij daarom met een resolutie tegen pesten die een aantal voorstellen bundelt: 

"We willen een ‘snel interventieteam’ tegen pestgedrag zoals dat in Wallonië al bestaat. Dat is een multidiciplinair team dat na een melding ter plaatse komt om met begeleiding en bemiddeling een oplossing te vinden tegen het pestgedrag, en zo ook de school ontlast. We pleiten voor betere cijfers: het gebrek aan precieze registratie bij bijvoorbeeld CLB of CAW zorgt voor een te groot ‘dark number’. Nog meer leerkrachten en ouderraden moeten vorming krijgen over het herkennen en remediëren van pestgedrag. Te vaak hangt het nog af van de goodwill of draagkracht in een bepaalde school. We moeten het ook durven hebben over duidelijkere tuchtmaatregelen en een actievere monitoring van de sociale veiligheid op school."

Qua bewustzijn moet er vanaf 1e september ingezet worden op een klas waar iedereen zich prettig en veilig voelt, aldus Fouad Ahidar (one.brussels): 

"Wat we zeker al kunnen doen is bij het begin van het schooljaar een grote actie op poten zetten die iedereen – van leerling over schoolteam tot ouder – verenigt in een coalitie tegen het pesten. Want het is nu dat het buitensluiten begint. Of dat er net ruimte komt voor tolerantie, respect en vriendschap. Ook dat zijn eindtermen die we onze kinderen moeten meegeven."